Ο κωμικός "διάλογος" ενός χρυσόψαρου με έναν παλιό αριστερό

Tου Κώστα Νταλιάνη

Στο θέατρο “Λιθογραφείο” παρουσιάζεται ο μονόλογος του Βασίλη Κατσικονούρη «Ο Μάκης», με τον Νίκο Ορφανό να παίζει και να σκηνοθετεί.

Ο συγγραφέας
Ο Βασίλης Κατσικονούρης, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Έλληνες θεατρικούς συγγραφείς, έχει γράψει τα θεατρικά έργα: «Το γάλα» (2003), «Καλιφόρνια ντρίμιν» (2000), «Εντελώς αναξιοπρεπές!» (1990), «H φανέλα» (2004), «Οι αγνοούμενοι-Mια ενδιαφέρουσα ζωή» (2005), «Πήρε τη ζωή της στα χέρια της» (2007), «Εξιλέωση» (2010), «Καγκουρώ» (2014), τους μονολόγους: «Το μπουφάν της Χάρλεϊ ή Πάλι καλά» (2004), «Ο Μάκης» (2010) και το μυθιστόρημα: «Μπαμπούσκα».
Το 2011 το έργο του «Το Γάλα» έγινε ταινία, σε δικό του σενάριο και σκηνοθεσία Γιώργου Σιούγα. Αυτή την στιγμή το νέο του έργο («Καγκουρώ») παίζεται στο Εθνικό θέατρο.

Το κείμενο
Ένας παππούς (που ποτέ δεν μαθαίνουμε το όνομά του) βρίσκεται μόνος στο σπίτι, καλοκαίρι, στην Αθήνα. Ο γιος του είναι με την οικογένεια του διακοπές και τον έχουν αφήσει πίσω, για να φροντίζει το χρυσόψαρο, τον Μάκη. Ο παππούς είναι αριστερός αγωνιστής του παλιού καιρού, διαψευσθείς στα οράματά του, εκτός εποχής πλέον και μοναχικός. Συνομιλεί με το χρυσόψαρο, καθώς κανένας άλλος δεν τον ακούει. Προσπαθεί να συμφιλιωθεί με το σήμερα, παλεύει με τις αναμνήσεις του και διεκδικεί τη δική του θέση μέσα στην οικογένεια του.

Ο Β.Κατσικονούρης είναι ένας συγγραφέας, που διαθέτει την δική του ξεχωριστή «φωνή» -πράγμα αρκετά σπάνιο στην εποχή μας- και η σάτιρα του δεν έχει στεγανά κι ευκολίες: όλοι και όλα μπαίνουν στο στόχαστρό του. Ο κωμικοτραγικός αυτός μονόλογος –που είχε αρχικά γραφτεί για τον Δημήτρη Πιατά- είναι ένα κείμενο με αιχμηρά πολιτικοκοινωνικά σχόλια, γέλιο μέχρι δακρύων αλλά και στιγμές συγκίνησης. Πραγματεύεται τη μοναξιά και την μοναχικότητα, αλλά και τη στάση απέναντι στους γονείς, την κομματική ιδεολογία, τις σχέσεις με τα παιδιά και πάνω από όλα τον έρωτα.

Το κείμενο δεν σε κερδίζει μόνο για το θέμα του, την ανάπτυξη της πλοκής και τη διάπλαση του κεντρικού χαρακτήρα, αλλά και για την λογοτεχνικότητα του. Ο συγγραφέας εκτός από την αφήγηση μιας καλής ιστορίας, νοιάζεται και για την ποιότητα της γραφής του, η οποία είναι προσεγμένη στην εντέλεια, σε βαθμό που δεν πετάς τίποτα (σπάνιο για μονόλογο αυτό). Κάθε λέξη, κάθε φράση, κάθε παύση έχει την αξία και τη σημασία της και συμβάλλει στην πρόθεση του δημιουργού: να τέρψει τον αναγνώστη, να τον κάνει να νιώσει ωραία, χαμογελώντας ή ξεσπώντας στα γέλια.

Η παράσταση
Ο Νίκος Ορφανός σκηνοθέτησε χωρίς πλατειασμούς, με έξυπνη κινησιολογία, επιτυγχάνοντας έναν έντονο ρυθμό και μια ζεστή αμεσότητα. Χειρίστηκε πολύ καλά την μίξη του κωμικού με το δραματικό στοιχείο, αποφεύγοντας το κλισέ και τον μελοδραματισμό.

Το σκηνικό λιτό, αφενός σε «βάζει» σε ένα παραδοσιακό σαλόνι αθηναϊκού διαμερίσματος - με το σταντ του τηλεφώνου, τον παλιό καναπέ, το τραπεζάκι του καφέ- και αφετέρου δημιουργεί μια αίσθηση απουσίας και μοναξιάς.

Οι φωτισμοί, μινιμαλιστικοί αλλά καίριοι, ακολουθούν τις ερμηνευτικές εντάσεις του ηθοποιού, κατά τέτοιο τρόπο ώστε να τις υπογραμμίζουν.

Ο Νίκος Ορφανός –αν και αρχικά φαντάζει ως παράξενη επιλογή για τον ρόλο, λόγω της ηλικίας του- είναι πειστικός ως παππούς και μάλιστα χωρίς την χρήση μακιγιάζ. Τα μόνα βοηθητικά αντικείμενα είναι ένα ζευγάρι γυαλιά μυωπίας κι ένα καπελάκι. Τα καταφέρνει στην μεταμόρφωση του, κυρίως, με την φωνή και την κίνηση του: Κινησιολογικά ήταν άψογος, πότε γλυκά νωχελικός και πότε αεικίνητος και νευρώδης.

Με όλο του το εκφραστικό οπλοστάσιο, ερμήνευσε έναν ιδιαίτερο ήρωα, με χάρη, ισορροπώντας με μαεστρία ανάμεσα στο κωμικό και το τραγικό κι ενισχύοντας ζωηρά, αλλά και με μέτρο, την επαφή με το κοινό. Με πλήρη έλεγχο των δυνατοτήτων του, λιτός, απέφυγε τις υπερβολές και ήταν ό, τι ο ρόλος απαιτούσε: ένας άνθρωπος με ταραγμένο συναισθηματικό κόσμο, με εξάρσεις, αναλαμπές, βυθίσεις στα ερέβη της απελπισίας, ψυχικά σκαμπανεβάσματα, μα πάνω από όλα με μια δυνατή, άσβηστη, εσωτερική φλόγα. 

Συμπερασματικά

Μια παράσταση, που δεν πρέπει να χάσετε, τόσο λόγω του δυνατού, γλυκόπικρου κειμένου, όσο και λόγω της πολύ καλής ερμηνείας του Νίκου Ορφανού. Μην ξαφνιαστείτε, αν, στο τέλος, τα δάκρυα του γέλιου και της λύπης αλληλοεπικαλυφθούν.

«Ο ΜΑΚΗΣ»
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Συγγραφέας: Βασίλης Κατσικονούρης
Σκηνοθεσία – ερμηνεία: Νίκος Ορφανός

Θέατρο “Λιθογραφείον”
Μαιζώνος 172 & Τριών Ναυάρχων
Τηλ.: 2610 328394

Σελίδα του θεάτρου στο facebook: https://www.facebook.com/%CE%98

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 9:30 μ.μ.
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
Γενική είσοδος: 12 €
Μειωμένο: 8 € (φοιτητικό, ανέργων, πολυτέκνων), 6 € (ατέλειες, θεατρικών σπουδών, δραματικής)
Διάρκεια παράστασης: 55 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)