Λίγα Λόγια Για Τους Radiohead

Με αφορμή την απρόσμενη νέα κυκλοφορία του Thom Yorke και τον απρόσμενο τρόπο που αυτή έγινε, είπαμε να αφιερώσουμε μερικές αράδες στο σπουδαιότερο βρετανικό συγκρότημα της τελευταίας εικοσαετίας. Στους Radiohead. Μπορεί να μην είναι αυτοί που έχουν πουλήσει τους περισσότερους δίσκους, μπορεί να μην είναι αυτοί που ευθύνονται για τη δημιουργία των περισσοτέρων νέων συγκροτημάτων και σίγουρα δεν αποτέλεσαν role models της γενιάς τους, αλλά είναι αυτοί που είχαν τους καλύτερους δίσκους συνολικά. Αλλά και μάλλον τον καλύτερο δίσκο μεμονωμένα και αυτός δεν είναι άλλος από το αριστουργηματικό OK Computer. Και όλα αυτά από ένα συγκρότημα που ξεκίνησε ανάμεσα στην έκρηξη του grunge στην Αμερική και της brit pop στη πατρίδα τους, και αυτοί έδειχναν να στέκονται αμήχανοι ανάμεσα στα δύο genres. Μία αμηχανία που αποτυπώθηκε στο ντεμπούτο τους Pablo Honey. Δίσκος που θεωρήθηκε μέτριος στην εποχή του, αποκυρήχθηκε από τους δημιουργούς του στη συνέχεια, αλλά ακούγοντας τον αρκετά χρόνια μετά, εύκολα αντιλαμβάνεσαι ότι είναι καλύτερος από πολλούς δίσκους που στην εποχή τους χαιρετίστηκαν ως αξιόλογοι. Τέλος πάντων σίγουρα υστερεί σε σχέση με τις επόμενες δισκογραφικές καταθέσεις της μπάντας από την Οξφόρδη και εδώ και πολλά χρόνια ούτε οι ίδιοι δεν ανατρέχουν σε κομμάτια από αυτό για τα live τους. Το αστείο είναι ότι με το Pablo Honey οι Radiohead ένιωσαν τη mainstream καταξίωση, μιας και περιείχε το Creep, κομμάτι που παίχτηκε ασταμάτητα από το τότε κραταιό MTV και τα ραδιόφωνα της εποχής. Αντίθετα οι κακεντρεχείς τους πρόσθεσαν ως κρίκο στην ατελείωτη αλυσίδα των one hit wonders, εξαιτιας του Creep. Που να φαντάζονταν τι θα ακολουθήσει...

Οι Radiohead είχαν ήδη εξασφαλίσει αρκετή δημοσιότητα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, με συνέπεια ο δεύτερος δίσκος, The Bends (1995), να σημειώσει ικανοποιητική επιτυχία. Ήταν ένας δίσκος σίγουρα πολλά βήματα μπροστά από το μέτριο ντεμπούτο και πλέον με αυτό άρχισε να διαφαίνεται ότι οι Radiohead είναι ένα από τα σπουδαιότερα συγκροτήματα της εποχής τους. Στο The Bends ξεκίνησε και η συνεργασία τους με τον νεαρό και άγνωστο τότε παραγωγό Nigel Godrich, συνεργασία που αποδείχτηκε καθοριστική και για τις δύο πλευρές και κρατά μέχρι και τις ημέρες μας. Πλέον οι συνθέσεις είχαν γίνει πιο ευφάνταστες και οι κιθάρες πιο ψαγμένες. Οι grunge-οδείς αναφορές παραμερίστηκαν και η μπάντα στράφηκε σε πιο βρετανικούς ήχους. Ο Thom Yorke έδειχνε ξεκάθαρα ότι μπορούσε να ηγηθεί μίας ομάδας σπουδαίων μουσικών και να οδηγήσει το συγκρότημα σε νέους ανεξερεύνητους και περιπετειώδεις δρόμους.

Φτάνουμε στο σωτήριον έτος1997. Εκεί οι Verve κυκλοφορούν το Urban Hymns, οι Blur δίνουν τη χαριστική βολή στη brit pop με τον ομώνυμο δίσκο τους, οι Portishead κυκλοφορούν τον πολυαναμενόμενο δεύτερο δίσκο, οι Tindersticks το Curtains, οι Spiritualized το ανυπέρβλητο Ladies abd Gentlemen We Are Floating In Space και ο Bob Dylan τον τελευταίο πραγματικά σημαντικό δίσκο του (Time Out Of Mind). Δίσκοι ορόσημα όλοι τους σε μία σπουδαία δισκογραφική χρονιά. Οι Radiohead, όμως, έμελλε να κυκλοφορήσουν τον καλύτερο από όλους και αυτός δεν ήταν άλλος από το OK Computer. Ένα album σταθμός, που εξ' αρχής τοποθετήθηκε δίπλα στη μπανάνα των Velvet Underground και το Sgt. Peppers Lonely Hearts Club Band των Beatles. Το OK Computer κατέγραψε τις απεριόριστες δυνατότητες και τις καλλιτεχνικές ανησυχίες των Radiohead και τοποθετήθηκε αυτόματα στην κορυφή στις συνειδήσεις των όλων των μουσικόφιλων και όχι μόνο αυτών της rock μουσικής. Είχαν πλέον ξεφύγει σε άλλα επίπεδα έμπνευσης, αγγίζοντας διάφορους και συχνά ετερόκλητους μουσικούς δρόμους. Η καταξίωση υπήρξε καθολική και η μπάντα που τόσο είχε αμφισβητηθεί στο ξεκίνημα της, ήταν αναμφισβήτητα το σπουδαιότερο rock συγκρότημα της εποχής του.  

Τι κάνεις όμως όταν και εσύ ο ίδιος ξέρεις ότι έχεις ήδη κυκλοφορήσει το αριστούργημα σου; Οι επιλογές είναι αρκετές. Μπορεί να κυκλοφορείς εναλλακτικές εκδοχές αυτού του ήχου και να τρέφεσαι από τις δάφνες αυτού (Rolling Stones), μπορεί να σου γίνει έμμονη ιδέα να το ξεπεράσεις και να καταλήξεις σαν τον Brian Wilson, μπορεί απλά να αποδεχθείς ότι δεν πρόκειται να το ξανακάνεις αυτό, να χαλαρώσεις και απλά να ηχογραφείς χωρίς κανένα άγχος ή απλά και να πας σπίτι σου. Οι Radiohead, πράγματι είχαν μόλις κυκλοφορήσει το αριστούργημά τους, αλλά δεν επέλεξαν κανένα από τους παραπάνω δρόμους. Αποφάσισαν να αλλάξουν ριζικά τον ήχο τους και να στραφούν στην εξερεύνηση νέων ηχοτοπίων. Ο Aphex Twin και ο Squerepusher ήταν πλέον σημαντικές επιρροές και οι Radiohead κυκλοφόρησαν τους δίδυμους δίσκους Kid A (2000) και Amnesiac (2001). Οι επίδραση της πειραματικής ηλεκρονικής μουσικής ήταν γεγονός για τους Radiohead κάτι που δίχασε κοινό και κριτικούς. Και όπως λέει ένας φίλος μου και καλλιτέχνης, όταν το κοινό διχάζεται ο καλλιτέχνης έχει επιτελέσει το έργο του. Η μπάντα ακολουθούσε αποκλειστικά το όραμά της και δεν ήταν διατεθειμένη να κάνει κάμια έκπτωση σε αυτό προς χάρην της εμπορικότητας. Η επιτυχία βέβαια συνέχισε να βρίσκεται δίπλα τους, παρόλο που διαφορετικές επιλογές θα τους έδιναν σίγουρα πολύ περισσότερη προβολή και χρήματα. Αλλά οι Radiohead είχαν κάνει την επιλογή τους. Το 2003 κυκλοφόρησαν το πιο κιθαριστικό Heil To The Thief και το 2007 το πολύ καλό In Rainbows. Μάλιστα με το τελευταίο προσπάθησαν να αλλάξουν και τον τρόπο διανομής και εκμετάλευσης της μουσικής, κυκλοφορώντας το αρχικά οι ίδιοι σε ηλεκτρονική μορφή και ο καθένας να δίνει το αντίτιμο που επιθυμεί. Μπορεί πλέον να μην καθόριζαν οι ίδιοι τις μουσικές εξελίξεις, αλλά μπορούσαν να καταθέσουν τη δική τους πρόταση για το μέλλον και τη χρησιμότητα των δισκογραφικών. Μεγάλη συζήτηση άνοιξε τότε, που τα ασφαλή της συμπεράσματα να μην έχουν βγει ακόμα και τώρα. Το 2011 κυκλοφόρησε ο τελευταίος του δίσκος The King Of Limbs. Ένας δίσκος που ήταν συγκριτικά πιο αδύναμος σε σχέση με τους προηγούμενους των ίδιων, αλλά πολύ καλύτερος από τις περισσότερες κυκλοφορίες της χρονιάς του. Από τότε βρισκόμαστε σε μία κατάσταση αναμονής για κάτι καινούργιο, για το οποίο είμαστε σίγουροι ότι θα αποτυπώνει ειλικρινά τους Radiohead της εποχής μας. Εξάλλου η λέξη συμβιβασμός δεν μπήκε ποτέ στο λεξιλόγιό τους.