Είναι το Spotify το MTV της εποχής μας;

Τους τελευταίους μήνες η πλατφόρμα του Spotify έχει εισβάλει δυναμικά στη καθημερινότητα πολλών μουσικόφιλων και στην Ελλάδα. Η ευκολία χρήσης του και η τεράστια βάση δεδομένων που περιέχει με συνέπεια να μπορεί ο καθένας μας να ακούσει, σχεδόν πάντα, ότι επιθυμεί, καθιστά το Spotify έναν πολύ ελκυστικό τρόπο ακρόασης μουσικής. Μάλιστα καταβάλλοντας ένα σχετικά μικρό αντίτιμο μπορεί κάποιος να ακούει μουσική χωρίς να βρίσκεται online και χωρίς να παρεμβάλλονται διαφημίσεις ανάμεσα από την επιλεγμένη λίστα τραγουδιών. Πλέον το Spotify μπορεί να χρησιμοποιηθεί από desktop, laptop, smartphone και κάθε άλλη συσκευή που μπορεί να συνδεθεί με το διαδίκτυο. Ο καθένας μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτό, να το χρησιμοποιεί στο σπίτι, στον εργασιακό του χώρο, στο δρόμο περπατώντας, στις διακοπές του, ακόμα και επιχειρήσεις μπορούν να το εγκαταστήσουν, προκειμένου να αναλάβει την κάλυψη των μουσικών τους αναγκών. Είναι τόσο εύκολο και προσβάσιμο, που πραγματικά λύνει τα χέρια και προσφέρει άπειρες επιλογές, για κάθε είδους χρήστη και κάθε είδους μουσική απαίτηση.

Ως εδώ όλα καλά, αλλά αναμφισβήτητα η τόση ευκολία προκαλεί και κάποιους προβληματισμούς. Το Spotify, με το δυναμικό τρόπο που μπήκε στην αγορά, ουσιαστικά κινείται μονοπωλιακά στην παροχή μουσικών υπηρεσιών. Αυτό του παρέχει τη δυνατότητα να ελέγχει και να επηρεάζει σε βάθος χρόνου τις επιλογές των χρηστών του με ότι αυτό συνεπάγεται και χωρίς τη δυνατότητα της διαφορετικότητας που παρέχει η ύπαρξη ανταγωνιστικών υπηρεσιών. Οπότε κάπου εδώ έρχεται και η σύγκριση με το MTV που εισέβαλε με παρεμφερή τρόπο στα μουσικά πράγματα στις αρχές των 80ς και λειτούργησε 'δικτατορικά' στη διαφόρφωση του μουσικού γούστου έως τα mid 90ς, οπότε και παρουσίασε εμφανή σημάδια κάμψης στην επίδρασή του. Το MTV παίζοντας συνεχώς μουσικά video στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, αναβάθμισε τη δύναμη της εικόνας του προβαλλόμενου καλλιτέχνη καθιστόντας την πρωταρχικής σημασίας για την επιτυχία του. Ταυτόχρονα εξαιτίας του περιορισμένου χρόνου που υπάρχει σε ένα τηλεοπτικό σταθμό κατάφερε τη γιγάντωση της επιτυχίας συγκεκριμένων και λίγων καλλιτεχνών που πρόβαλλε συνεχώς τα video clips τους. Οπότε δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτήν τη χρονική περίοδο παρουσιάστηκαν καλλιτέχνες larger than life με τεράστιες πωλήσεις και αποδοχή όπως ο Michael Jackson, η Madonna, οι U2, οι Bon Jovi κ.α. Το γούστο του κοινού πλέον είχε συγκλίνει προς ορισμένα ονόματα που έπαιζαν συνεχώς στο MTV. Η κάμψη του MTV άρχισε όταν απέκτησαν πολλούς οπαδούς πιο εξειδικευμένα μουσικά ρεύματα. Το hip hop, το ανεξάρτητο rock και η χορευτική μουσική, ως φρέσκα μουσικά trends, αντιτάχθηκαν στον ολοκληρωτισμό του MTV και αναπτύχθηκαν έξω από αυτό, αναγκάζοντας το έως τότε παντοδύναμο κανάλι να ακουλουθεί τις εξελίξεις και όχι να τις δημιουργεί. Έτσι έγινε κατανοητό ότι μπορεί να υπάρξει (μουσική) ζωή και χωρίς τη στήριξη του MTV. Από τα μέσα των 90ς μεγαλύτερος αριθμός καλλιτεχνών απολάμβανε την επιτυχία και οι πωλήσεις των δίσκων δεν έπιαναν τα τεράστια νούμερα των 80ς, αφού μοιράζονταν μεταξύ περισσότερων ονομάτων. Η έλλευση του διαδικτύου έδωσε τη χαριστική βολή στο μουσικό σταθμό, που κατέφυγε σε τελείως διαφορετικό πρόγραμμα προκειμένου να επιζήσει στα νέα δεδομένα και να αναπολεί το ένδοξο παρελθόν. Reality και διάφορες 'νεανικές' εκπομπές, στα όρια του trash, αποτελούν τον κύριο όγκο του προγράμματος του MTV, που συνεχίζει να υπάρχει αλλά να μην παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της νεανικής κουλτούρας.

Το Spotify από τη πλευρά του μπορεί θεωρητικά να μην νοιάζεται για το αν επιλέγουν οι χρήστες του να ακούν τους ίδιους καλλιτέχνες, αφού ο καθένας μπορεί να ακούει ότι θέλει και ανεξάρτητα από τους υπόλοιπους χρήστες. Πρακτικά όμως μπορεί να το συμφέρει οικονομικά να κατευθύνει το κοινό προς συγκεκριμένα ονόματα, αφού έτσι θα μπορέσει να δημιουργήσει έσοδα για τον εαυτό του από την αύξηση του τζίρου των συγκεκριμένων καλλιτεχνών. Μέσω των προτάσεων που κάνει στους χρήστες του για τα επόμενα ακούσματά τους να προωθεί τους καλλιτέχνες που έχει εμπορικές συμφωνίες, είτε με τους ίδιους είτε με τις εταιρείες τους. Έχοντας συγκεντρώσει στη πλατφόρμα του κάθε μουσικό ακροατή, έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει στο γούστο του, όπως κάποτε έκανε το MTV, προς δικό του οικονομικό όφελος. Οπότε και στην εποχή του διαδικτύου, όπου ευνοείται η ταυτόχρονη προβολή πολλών απόψεων και προτάσεων δύναται κάποιος να συγκεντρώσει τεράστια δύναμη και να λειτουργεί κυριαρχικά σε κάποιον συγκεκριμένο τομέα. Βέβαια η εμπειρία του παρελθόντος έχει δείξει ότι αυτό δεν κρατά για πάντα και η πτώση είναι αναπόφευκτη για όλους. Έτσι και το Spotify μπορεί να κυριαρχίσει για κάποιο διάστημα αλλά νομοτελειακά κάτι άλλο θα το αντικαταστήσει στο μέλλον. Και μάλιστα με τους ρυθμούς που τρέχει η τεχνολογία στην εποχή μας αυτό το μέλλον δεν θα είναι στα δεκαπέντε χρόνια που πρωταγωνίστησε το MTV. Μέχρι τότε πάντως το Spotify αναμένεται να παίξει καθοριστικό ρόλο στα μουσικά τεκτενόμενα.