Down By Law

Από τον Σταμάτη Τζιώλα

Με αφορμή την πρόσφατη επανακυκλοφορία του «Down By Law» στις κινηματογραφικές αίθουσες, ανασύρουμε από τη μνήμη μας, την, προερχόμενη από το μακρινό 1986, θρυλική δημιουργία του ιδιοφυούς αμερικάνου auteur, βασικού πρεσβευτή του ανεξάρτητου σινεμά, μοναδικού ποιητή της απλότητας, υμνητή της ανθρώπινης κατάστασης και της μαγείας της στιγμής, του σπουδαίου Jim Jarmusch.         

Στη Νέα Ορλεάνη, ο ραδιοφωνικός DJ Zack και ο μαστροπός Jack, συλλαμβάνονται και φυλακίζονται στο ίδιο κελί. Εκεί, λίγο αργότερα θα μεταφερθεί και ο γελαστός, καλόκαρδος Ιταλός Roberto (Bob), υπεύθυνος για ανθρωποκτονία! Μεταξύ τους θα δημιουργηθεί μια ιδιότυπη χημεία, η οποία, σε μεγάλο βαθμό, καλλιεργείται από το αθεράπευτα αισιόδοξο πνεύμα του πολυλογά, αν και με ασθενέστατη γνώση των αγγλικών, Roberto. Οι τρεις τους θα δραπετεύσουν από την «Παγίδα του Νόμου» (ο ελληνικός τίτλος), θα διασχίσουν περιπλανώμενοι τους βαλτότοπους της Λουϊζιάνας και θα αναζητήσουν την ελευθερία τους, οδεύοντας προς το άγνωστο μέλλον τους.

Η θέαση της ταινίας συνιστά μια απενοχοποιημένη και ατόφια απόλαυση. Το ευφυές σενάριο, οι κοφτεροί διάλογοι και το δηλητηριώδες χιούμορ συνδράμουν στη δημιουργία ενός ασίγαστου αφηγηματικού ρυθμού. Οι τρεις κεντρικοί χαρακτήρες ζητούν την κατανόηση και τη συμπάθειά μας και εμείς - πώς θα μπορούσαμε να  αρνηθούμε άλλωστε - τους την προσφέρουμε απλόχερα. Η ασπρόμαυρη φωτογραφία του εμβληματικού Robby Müller αποτελεί έργο τέχνης, ενώ η σκηνοθεσία του Jarmusch είναι υποδειγματικά λιτή και χαλαρή, χαρακτηριστική του σπάνιου ύφους του. Οι Tom Waits, John Lurie (αμφότεροι τεράστιες μορφές της μουσικής) και Roberto Begnini, ενσαρκώνουν απολαυστικά τους ρόλους των Zack, Jack και Bob αντίστοιχα. Το εξαίσιο καστ συμπληρώνεται από την Ellen Barkin και τη Nicoletta Braschi (σύζυγο του Begnini στην πραγματική ζωή).

Υποψήφιο για τον Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ των Καννών του 1986, το «Down By Law» είναι μια ανόθευτη, χαμηλών τόνων και μελαγχολική μπλουζ ελεγεία, συνοδευόμενη από το αλησμόνητο soundtrack του John Lurie, απόρροια της sui generis ματιάς του Jarmusch. Κάπως έτσι λοιπόν, το πανέμορφο αυτό φιλμ θα στέκει πάντοτε στο πάνθεον των λατρεμένων κινηματογραφικών στιγμών και θα κατέχει την περίοπτη θέση, που δικαιούται, στις καρδιές μας, ως μια εκκεντρική ωδή στους απανταχού ηττημένους, δωρίζοντάς μας ένα ανακουφιστικό συναίσθημα γλυκιάς χαρμολύπης.