Ida

Από τον Σταμάτη Τζιώλα

Η υπέροχη «Ida» του Pawel Pawlikowski (γνωστός επίσης και για το μεταγενέστερο σινεφίλ διαμάντι «Cold War»), παραγωγής 2013, αποτελεί ένα εξαιρετικό καλλιτεχνικό δείγμα της υψηλής δεξιοτεχνίας του πολωνού σκηνοθέτη. Η ταινία αγαπήθηκε για τις πλείστες αρετές της και αγκαλιάσθηκε ένθερμα από κοινό και κριτικούς σε όλα τα μήκη και πλάτη του κινηματογραφικού κόσμου. 

Η πλοκή εκτυλίσσεται στη σοσιαλιστική Πολωνία του 1962. Η νεαρή Anna, ορφανή μαθητευόμενη καλόγρια σε καθολικό μοναστήρι, πληροφορείται από την ηγουμένη ότι έχει μία μοναδική συγγενή εν ζωή, την αδερφή της μητέρας της, Wanda, την οποία και πρέπει να δει πριν δώσει τον οριστικό όρκο της. Έτσι λοιπόν, η Anna βρίσκει τη θεία της, μία αλκοολική δικαστικό με ελευθεριάζοντα ήθη, η οποία ζει μόνη σε ένα αστικό διαμέρισμα. Η Wanda ενημερώνει το νεαρό κορίτσι ότι είναι εβραία, το πραγματικό της όνομα δεν είναι Anna αλλά Ida και οι γονείς της σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του παγκοσμίου πολέμου. Οι δύο γυναίκες ξεκινούν ένα οδοιπορικό για να ανακαλύψουν τις ρίζες τους, την ιστορία της οικογένειάς τους και να προσδιορίσουν έτσι την πραγματική ταυτότητά τους. Στο τέλος της διαδρομής, η Ida θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα κομβικό, αναπόφευκτο δίλημμα για τη συνέχεια της ίδιας της ζωής της.   

Ο Pawlikowski, διατηρώντας μία εξόχως διεισδυτική ματιά και εξίσου ανοιχτή καρδιά, προσεγγίζει με αγάπη τις δύο ηρωίδες του και τις αγκαλιάζει θερμά με τον φακό του. Με πλάνα εκπληκτικής ομορφιάς που παραπέμπουν στο σινεμά του Bergman και του Bresson και την αρμονική κίνηση της κάμερας, σκηνοθετεί με ακρίβεια και σιγουριά, αξιοποιώντας στον απόλυτο βαθμό την πανέμορφη, ασπρόμαυρη φωτογραφία, το οξυδερκές σενάριο, στη συγγραφή του οποίου συμμετείχε άλλωστε, αλλά και τις συγκλονιστικές ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστριών του. Η αριστουργηματική σκηνή ανθολογίας, με την τελευταία εμφάνιση της Wanda (λόγω spoiler δεν πρέπει να ειπωθεί κάτι περισσότερο), θα σας μείνει αλησμόνητη.

Η «Ida», βραβευμένη ως καλύτερη ξενόγλωσση ταινία στα Oscar του 2015, αποτελεί μνημείο αφηγηματικής οικονομίας, επιτυγχάνοντας, στα μόλις ογδόντα λεπτά της διάρκειάς της, να συμπυκνώσει εύστοχα τα βαθιά της νοήματα, να γεννήσει υπαρξιακούς στοχασμούς επάνω στα δίπολα ζωή-θάνατος, μνήμη-λήθη, ελευθερία-εγκλεισμός, γαλήνη-αγωνία, και όλα αυτά με έναν αξιοθαύμαστο δραματουργικό ρυθμό, στοιχεία που - στο σύνολό τους - θα ανταμείψουν γενναιόδωρα όλους εκείνους που θα ανακαλύψουν τη σπάνια αξία της.