The Insult

Από τον Σταμάτη Τζιώλα

Ο Λιβανέζος σκηνοθέτης-σεναριογράφος Ziad Doueiri, με ορισμένες σημαντικές κινηματογραφικές καταθέσεις («West Beirut», «The Attack») στο ιστορικό του, βρήκε τον τρόπο να ανεβάσει ακόμα περισσότερο τον καλλιτεχνικό του πήχη με την εξαιρετική «Προσβολή» του 2017, ένα φιλμ το οποίο διέγραψε αξιοσημείωτη πορεία σε πλήθος διεθνών φεστιβάλ, ενώ παράλληλα αποτέλεσε μία εκ των υποψηφιοτήτων για το Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 2018.  

Η ιστορία εξελίσσεται στη σημερινή Βηρυτό και περιγράφει τη σύγκρουση ενός Λιβανέζου, χριστιανού εθνικιστή, μηχανικού αυτοκινήτων, του Tony, με έναν Παλαιστίνιο πρόσφυγα, εργοδηγό ενός συνεργείου, τον Yasser. Όλα ξεκινούν από μία λεκτική αντιπαράθεση για σχετικά ασήμαντη αφορμή, μέσω της οποίας προκύπτει και η «προσβολή» του τίτλου. Εντούτοις, η προσωπική αυτή διαμάχη γρήγορα οδηγείται σε κλιμάκωση, καταλήγει εν τέλει στην αίθουσα του δικαστηρίου, αποκτά αναπάντεχη δημοσιότητα και συλλογικά χαρακτηριστικά, οδηγεί σε κοινωνικό αναβρασμό, ανασύρει πάθη και έριδες του πρόσφατου παρελθόντος του Λιβάνου, αναδεικνύοντας τις ιδιαίτερα λεπτές, όσο και εύθραυστες, ισορροπίες του πολιτικού γίγνεσθαι του τόπου.

Η δύναμη του φιλμ, πέραν φυσικά των στιβαρών ερμηνειών, στηρίζεται στην ψύχραιμη όσο και διεισδυτική ματιά του σκηνοθέτη και συν-σεναριογράφου, εμβριθούς γνώστη της σύγχρονης ιστορίας της πολύπαθης χώρας του. Ο Doueiri αγαπά εξίσου τους δύο κεντρικούς του ήρωες, αφουγκράζεται τον εσωτερικό τους παλμό, τους προσεγγίζει με συμπόνια και κατανόηση, παραμένοντας απομακρυσμένος από κάθε είδους προκατάληψη ή ιδεοληψία. Η αφηγηματική ροή είναι συμπαγής, ενώ το έξοχο σενάριο οδηγεί σε εκπληκτικά διαλογικά μέρη, γεμάτα ένταση και ρυθμό, ιδιαίτερα αυτά τα οποία εξελίσσονται στη δικαστική αίθουσα.

Ενδιαφέρουσα δραματουργική λεπτομέρεια αποτελεί η βιολογική σύνδεση, πατέρα και κόρης, των δικηγόρων-αντιδίκων που εκπροσωπούν τον Tony και τον Yasser αντίστοιχα. Παράλληλα, η σκιαγράφηση των αντιδράσεων των οικογενειών των δύο πρωταγωνιστών στην κλιμακούμενη όξυνση, αποδεικνύεται εξίσου ώριμη και προσεκτική, ιδιαίτερα δε αν εκτιμηθεί υπό το πρίσμα ορισμένων κομβικών συμπληρωματικών στοιχείων της πλοκής (π.χ. η γυναίκα του Tony είναι έγκυος και κάποια στιγμή, ενώ η δίκη εξελίσσεται, φέρνει στον κόσμο το παιδί τους).    

Η δημιουργία του Doueiri πρωτίστως αποτελεί ένα «δικαστικό» φιλμ, ωστόσο συνδυάζει με άνεση και χαρακτηριστικά δυνατού κοινωνικού δράματος, με σαφείς πολιτικές προεκτάσεις. Πρόκειται για σινεμά, γεμάτο αλήθεια και ανθρωπισμό, στη λογική των ταινιών του Asghar Farhadi, το οποίο σας προσκαλεί να ανοίξετε την καρδιά σας, να καθαρίσετε το πνεύμα σας και να αφεθείτε στην απόλαυση της θέασής του.