Φάκελος Κακά Κορίτσια του Σινεμά: Mae West - Το Άγαλμα της Λίμπιντο

Μου αρέσουν δύο τύποι άνδρα. Οι ντόπιοι και οι εισαγόμενοι. 

Mae West: Το Άγαλμα της Λίμπιντο

Της Εύης Γκοτσοπούλου

Τα κακά κορίτσια του σινεμά, κυρίως του Χόλυγουντ, βρίσκονταν πάντοτε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Στην εποχή μας που η πληροφορία διαχέεται με ταχύτατο ρυθμό και με πολλαπλούς τρόπους, όλα τους τα καμώματα βλέπουν το φως της δημοσιότητας στη στιγμή. Ο όρος «κακό κορίτσι» αποδίδεται σήμερα σε σταρ της κινηματογραφικής βιομηχανίας που προκαλούν με την προσωπική τους ζωή, χωρίς συνήθως να έχουν να επιδείξουν κανένα ταλέντο. Η αναζήτησή τους θα σε οδηγήσει σε ονόματα όπως Πάρις Χίλτον, Λίντσει Λόχαν, Πάμελα Άντερσον. Λίαν επιεικώς, σκουπίδια. 

Υπάρχουν όμως και εκείνες οι γυναίκες που κυριολεκτικά εφηύραν τον όρο και του έδωσαν περιεχόμενο διαφορετικό από το σημερινό. Που τον κατέστησαν συνώνυμο του ανατρεπτικού. Που έγραψαν μεγάλη ιστορία στον κινηματογράφο, άλλαξαν το κατεστημένο στο χώρο δουλειάς τους και επηρέασαν την κοινωνία συμβάλλοντας σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό στην αλλαγή της νοοτροπίας, των ηθών και του τρόπου ζωής. Γυναίκες ταλαντούχες, σέξι, προκλητικές, καινοτόμες, ασυμβίβαστες, με κοινό χαρακτηριστικό ότι τόλμησαν να κάνουν κάτι άλλο από αυτό που επέτασσαν τα ήθη και οι κανόνες της εποχής τους, και τη σημάδεψαν. Θα συναντηθούμε με αρκετές από αυτές στο PressPop ανά διαστήματα και μέσα από τις προσωπικές τους διαδρομές, θα ξεδιπλώσουμε πτυχές της ιστορίας του κινηματογράφου και του κοινωνικού πλαισίου μέσα στο οποίο έζησαν και έδρασαν.
 

Την πόρτα θα μας ανοίξει η καλτ «Θεά του Σεξ» και του διφορούμενου χιούμορ Μέι Γουέστ, με καριέρα εβδομήντα χρόνων στο χώρο του θεάματος ως ηθοποιός, τραγουδίστρια, συγγραφέας θεατρικών έργων και κινηματογραφικών σεναρίων, παραγωγός και σκηνοθέτιδα, δέκατη πέμπτη στη λίστα του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου με τις σημαντικότερες γυναίκες του σινεμά, όλων των εποχών. Πολέμια του πουριτανισμού, της θρησκευτικής και κοινωνικής υποκρισίας της εποχής της, είναι η πρώτη γυναίκα συγγραφέας των θεατρικών και κινηματογραφικών έργων στα οποία πρωταγωνιστεί, η πρώτη για την οποία χρησιμοποιήθηκε ο όρος Σύμβολο του Σεξ –για την ακρίβεια Προσωπικότητα του Σεξ στην Boston Herald– και αυτή που μνημονεύουμε αρκετά συχνά στις συζητήσεις μας, γνωρίζοντας το ή μη, αναπαράγοντας τις περίφημες, διφορούμενες ατάκες της τις οποίες δούλεψε πάρα πολύ για να ξεγελάσει τη λογοκρισία. Έχουν κατ’ επανάληψη χρησιμοποιηθεί σε πολλές ταινίες και θεατρικά έργα μέχρι σήμερα, όπως: «Όταν είμαι καλή, είμαι πολύ καλή. Αλλά όταν είμαι κακιά, είμαι καλύτερη», «Τα καλά κορίτσια πάνε στον παράδεισο. Τα κακά πάνε παντού», «Μεταξύ δύο κακών, συνήθως προτιμώ αυτό που δεν έχω ξαναδοκιμάσει» και το ανεπανάληπτο «Πιστόλι είναι αυτό στην τσέπη σου ή απλά χαίρεσαι που με βλέπεις;». 

Η Μέρι Τζέιν Γουέστ γεννήθηκε το 1895 (κατά άλλους το 1893) στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης από πατέρα πυγμάχο και αργότερα ιδιωτικό ντετέκτιβ και μητέρα μοντέλο εσωρούχων. Ξεκίνησε να τραγουδάει σε εκκλησιαστική χορωδία στα πέντε της χρόνια και  από τα εφτά της εμφανίζεται σε διάφορα ερασιτεχνικά σόου, παίρνει μέρος σε διαγωνισμούς ταλέντου και βραβεύεται. Η επαγγελματική της σταδιοδρομία ξεκινάει στα δεκατέσσερά της σε έναν θίασο του Βοντβίλ (είδος ετερογενούς πολυθεάματος με διάφορα μουσικά, θεατρικά και χορευτικά νούμερα, ταχυδακτυλουργούς, ακροβάτες, ζώα του τσίρκου, προβολές μικρών ταινιών, διαλέξεις διασημοτήτων κ.ά., το οποίο αποτέλεσε την καρδιά της Αμερικάνικης σόου μπιζ για δεκαετίες και υπήρξε το εφαλτήριο πολλών μεγάλων σταρ του σινεμά) με το ψευδώνυμο Μπέιμπι Μέι, όπου αποκτά το χαρακτηριστικό αργό, λικνιστικό της βάδισμα. 

 Σε νεαρή ηλικία, σταρ του Βοντβίλ.

Ακολουθεί το Μπρόντγουει στα 1911, όταν σε ηλικία δεκαοκτώ ετών εμφανίζεται στην αποτυχημένη παράσταση «A La Brodway» αλλά την ανακαλύπτει η New York Times και σχολιάζει ευνοϊκά την εμφάνισή της. Συμμετέχει σε διάφορες σημαντικές παραγωγές στο θέατρο και το 1918 γίνεται ευρέως γνωστή, χορεύοντας έναν αισθησιακό χορό, τον Shimmy, στο βαριετέ Sometime, τον οποίο είχε ανακαλύψει σε καφέ νέγρων στο Σικάγο.  Η Γουέστ όμως δεν ικανοποιείται επαγγελματικά από αυτά που της προσφέρονται και τελικά αρχίζει να γράφει θεατρικά έργα, αρχικά με το ψευδώνυμο Τζέιν Μαστ, δημιουργώντας η ίδια το είδωλό της και ξεκινώντας έναν ανένδοτο αγώνα με τη λογοκρισία για πολλά χρόνια. Το πρώτο της θεατρικό στο Μπρόντγουεϊ ήταν το Sex το 1926, ένα τολμηρό και προκλητικό έργο για τη ζωή μιας πόρνης. Είναι η συγγραφέας, η παραγωγός, η σκηνοθέτιδα και η πρωταγωνίστρια, πράγμα ανήκουστο για την εποχή. Το έργο γίνεται τεράστια επιτυχία αλλά ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων και οι αρχές το κατεβάζουν με τη βία, συλλαμβάνοντας τη Μέι Γουέστ και όλο το θίασο. Καταδικάζεται σε δέκα μέρες φυλάκιση και πρόστιμο 500 δολάρια για «διαφθορά των ηθών της νεολαίας». Όταν βγαίνει μετά από οκτώ μέρες λόγω καλής διαγωγής, το μόνο που έχει να δηλώσει είναι ότι έφαγε με το διευθυντή και τη γυναίκα του, ότι της επέτρεψε να φοράει τα μεταξωτά εσώρουχά της και όχι εκείνα των φυλακών και ότι απόλαυσε την αίθουσα του δικαστηρίου όπως και κάθε άλλη σκηνή. Το Sex ανεβαίνει στο Μπρόντγουεϊ μέχρι σήμερα.

Το 1927 επιχειρεί να ανεβάσει ένα ακόμα προκλητικότερο έργο, το Drag, με θέμα την ομοφυλοφιλία αλλά η Επιτροπή Ηθών της το απαγορεύει. Δηλώνει ανοιχτά ότι είναι υπέρμαχος του γυναικείου κινήματος και των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων αλλά αρνείται ότι είναι φεμινίστρια λέγοντας: «Δεν έχω χρόνο για γκόμενες που θέλουν να κυβερνήσουν τον κόσμο μόνες τους. Χωρίς άντρες ποιος θα σου ανεβάζει το φερμουάρ στο φόρεμα;». Συνεχίζει να γράφει και να πρωταγωνιστεί σε θεατρικά έργα όπως The Wicked Age, The Constant Sinner, Diamond Lil που έγιναν τεράστιες επιτυχίες, χωρίς βέβαια να σταματήσουν τα προβλήματα με τις αρχές και τη λογοκρισία, για την οποία έλεγε: «Πιστεύω στη λογοκρισία. Έβγαλα μια περιουσία εξαιτίας της». Τα έργα της τα ανέβασε πολλές φορές στην καριέρα της και τα διασκεύασε και για τον κινηματογράφο.

Στο σινεμά εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1932 σε ηλικία τριάντα οκτώ ετών, μεγάλη δηλαδή για εκείνη την εποχή, αλλά η Paramount που αντιμετώπιζε πολύ σοβαρά οικονομικά προβλήματα αποφάσισε να το ρισκάρει λόγω της μεγάλης απήχησής της στο κοινό. Της προσέφεραν ένα μικρό ρόλο στην ταινία Night After Night τον οποίο η Γουέστ απέρριψε αρχικά, αλλά τελικά την άφησαν να ξαναγράψει η ίδια το ρόλο της και η ταινία απογειώθηκε, μαζί με την κινηματογραφική της καριέρα. Ο συμπρωταγωνιστής της Τζορτζ Ραφτ σχολίασε τη σαρωτική επιρροή της στην ταινία ως εξής: «Τα έκλεψε όλα, εκτός από τις κάμερες».  Η επόμενη ταινία ήταν μεταφορά του θεατρικού έργου Diamond Lil στο σινεμά με τον τίτλο She Done Him Wrong, όπου ζήτησε να συμπρωταγωνιστήσει με τον Κάρι Γκραντ, άσημο εκείνη την εποχή, απλά επειδή τον είδε στο στούντιο. Η ταινία τον καταξίωσε, ήταν μεγάλη εισπρακτική επιτυχία και υπήρξε υποψήφια για όσκαρ καλύτερης ταινίας. Η Γουέστ έσωσε την Paramount από τη χρεοκοπία ολομόναχη με μόνο δύο ταινίες. Το επόμενο φιλμ, I’m No Angel (1933) επίσης με τον Κάρι Γκραντ, θεωρείται το σημαντικότερο στην καριέρα της και το 1935 την βρίσκει να είναι η πιο υψηλά αμειβόμενη αμερικανίδα πολίτης μετά τον Γουίλιαμ Χιρστ.

Όμως, ο λεγόμενος Κώδικας Παραγωγής γνωστός και ως Κώδικας Χέιζ αρχίζει να εφαρμόζεται αυστηρά από το 1934 και τα σενάρια της Γουέστ υφίστανται βαριά λογοκρισία. Άποψη πολλών ιστορικών και κριτικών κινηματογράφου είναι ότι ο Κώδικας δημιουργήθηκε εξαιτίας της, στην προσπάθεια μιας συντηρητικής κοινωνίας να την περιορίσει. Συνέχισε να παλεύει με τη λογοκρισία γυρίζοντας κάποιες επιτυχημένες και μη ταινίες έως και το 1943 οπότε και σταμάτησε, κουρασμένη και απηυδισμένη, για να επιστρέψει στον κινηματογράφο είκοσι εφτά χρόνια αργότερα. Στο μεσοδιάστημα συνέχισε να ανεβάζει έργα στο θέατρο και διάφορα αμφιλεγόμενα και άκρως προκλητικά σόου στο Λας Βέγκας, παραμένοντας πάντοτε στην επικαιρότητα. Επιτυχίες έκανε και σε ραδιοφωνικά σόου, έως ότου της απαγόρεψαν να εμφανίζεται και εκεί από το 1937 και για πολλά χρόνια. Ηχογράφησε δίσκους ροκ ν’ ρολ, έγραψε μυθιστορήματα, την αυτοβιογραφία της και επανήλθε σε ηλικία εβδομήντα έξι ετών στο σινεμά στην καλτ πλέον ταινία του Γκορ Βιντάλ Myra Breckinridge (1970), όπου και πάλι δούλεψε η ίδια το ρόλο της. Τελευταία της εμφάνιση είναι στο επίσης καλτ φιλμ Sextette το 1978, μια προσαρμογή δικού της σεναρίου, κατά τη διάρκεια του οποίου η Γουέστ, ετών ογδόντα πέντε, αν και απόλυτα αποφασισμένη να το ολοκληρώσει, αντιμετώπισε πολλά προβλήματα λόγω ηλικίας. Η ταινία απέσπασε πολύ κακές κριτικές και υπήρξε εισπρακτική αποτυχία αλλά παραμένει αξιοθαύμαστο το γεγονός ότι την έκανε δύο χρόνια πριν πεθάνει με τον απόλυτο επαγγελματισμό που τη διέκρινε σε όλη της τη ζωή. 

Με τους πρωταγωνιστές της ταινίας «Myra Breckinridge» στα εβδομήντα επτά της χρόνια. 

Η προσωπική της ζωή παραδόξως υπήρξε πολύ λιγότερο σκανδαλώδης από ότι η επαγγελματική της. Είχε πάντοτε μαζί της όλη της την οικογένεια και ο πρόωρος θάνατος της μητέρας της το 1930 της στοίχησε αφάνταστα. Σκάνδαλο θεωρήθηκε η αποκάλυψη του γάμου της το 1935 με τον Φρανκ Γουάλας, έναν καλλιτέχνη του Βοντβίλ που είχε παντρευτεί το 1909 στα δεκαεφτά της και δεν έζησαν ποτέ μαζί, κι αυτό επειδή η ίδια είχε καλλιεργήσει την εντύπωση ότι ήταν πάντα μόνη. Την αποκάλυψη έκανε ένας υπάλληλος του ληξιαρχείου και για πολύ καιρό η Γουέστ το αρνιόταν. Πήρε επίσημα διαζύγιο το 1942. Δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ η φήμη ότι παντρεύτηκε και δεύτερη φορά γύρω στα 1913 πάλι με καλλιτέχνη του Βοντβίλ και χώρισε το 1920, πράγμα που θα την καθιστούσε δίγαμη. 

Μια άλλη σχέση στη ζωή της που δημιούργησε αναταράξεις ήταν αυτή με τον αφροαμερικανό πρωταθλητή του μποξ Ουίλιαμ Τζόουνς. Η Γουέστ ζούσε από το 1930 έως και το τέλος της ζωής της στο διάσημο συγκρότημα διαμερισμάτων Ravenswood στο Χόλυγουντ. Όταν απαγόρεψαν την είσοδο στον Τζόουνς επειδή ήταν έγχρωμος, η Μέι Γουέστ αγόρασε όλο το συγκρότημα και έλυσε το ζήτημα. Να σημειωθεί ότι έκανε και εξαιρετικά επιτυχημένες επενδύσεις σε ακίνητα κυρίως, με αποτέλεσμα να διαθέτει πολύ μεγάλη περιουσία. Γνώρισε τον τελευταίο σύντροφό της, τον Πωλ Νόβακ, το 1961 σε ένα από τα διάσημα σόου της στο Λας Βέγκας όπου περιβαλλόταν από καλογυμνασμένους άντρες. Ήταν τριάντα χρόνια μικρότερός της και έμεινε μαζί της είκοσι έξι χρόνια, ως το θάνατό της το 1980.

Ενέπνευσε και αποτέλεσε ίνδαλμα όχι μόνο του κοινού αλλά και πολλών καλλιτεχνών. Ο Νταλί ζωγράφισε το 1935 τον πίνακα «Το πρόσωπο της Μέι Γουέστ που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διαμέρισμα» και δημιούργησε το 1938 έναν καναπέ στο σχήμα των χειλιών της, από τα πιο δημοφιλή αντικείμενα του σουρεαλιστικού κινήματος. Σήμερα στο μουσείο Νταλί στην Ισπανία υπάρχει «Το Δωμάτιο της Μέι Γουέστ».   Επίσης, η Φρίντα Κάλο την απεικονίζει στον πίνακα «Το φόρεμά μου κρέμεται εδώ». Οι Μπιτλς είχαν εκφράσει τη λατρεία τους στο πρόσωπό της και όταν έκαναν το δίσκο «Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band» θέλησαν να την συμπεριλάβουν στο εξώφυλλο. Αρνήθηκε λέγοντας: «Τι δουλειά έχω εγώ σε κλαμπ για μοναχικές καρδιές;». Τελικά δέχτηκε μετά την επιστολή που της έστειλαν οι ίδιοι οι Μπιτλς. Συνθέτες όπως ο Κόουλ Πόρτερ έγραψαν τραγούδια για τη Γουέστ, ενέπνευσε αρώματα και κολεξιόν μόδας, το μπουκάλι της κόκα-κόλα θεωρείται ότι δημιουργήθηκε με πρότυπο το κορμί της, ένα είδος αλεξίπτωτου και ένα είδος διασωστικού γιλέκου του στρατού στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ονομάζονταν Μέι Γουέστ και ο κατάλογος μακρύς. 

 «Το Δωμάτιο της Μέι Γουέστ» στο Μουσείο Νταλί στην Ισπανία.

Ο πίνακας της Φρίντα Κάλο «Το φόρεμά μου κρέμεται εδώ» όπου απεικονίζεται η Μέι Γουέστ.

 Στο εξώφυλλο του άλμπουμ των Beatles «Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band», τρίτη από αριστερά στην πρώτη σειρά.

Κατά τον Σάιμον Λούβις, έναν από τους βιογράφους της, το μεγάλο μυστικό της Μέι Γουέστ όταν έκλεινε την πόρτα της κρεβατοκάμαράς της ήταν ότι έγραφε, «γυάλιζε τα επιρρήματά της» και ήταν απόλυτα αφοσιωμένη στην τελειοποίηση του μεγαλύτερου δημιουργήματός της που είναι ο ίδιος ο εαυτός της. Πρωτοπόρος, τολμηρή, επίμονη, έξυπνη, διασκεδαστική, σέξι, αυθάδης, κινηματογραφικό και θεατρικό ίνδαλμα, η γυναίκα που ούτε έπινε ούτε κάπνιζε εξακολουθεί να κλείνει πονηρά το μάτι και να γυρίζει με τσαχπινιά την πλάτη της στον πουριτανισμό, τη μισαλλοδοξία και τη βλακεία. Υπερασπίστηκε με πάθος και με μοναδικό στιλ την ισότητα, την προσωπική ελευθερία και το δικαίωμα στη διαφορετικότητα και έφερε τον τίτλο «κακό κορίτσι» με υπερηφάνεια «αλλά και αξιοπρέπεια», όπως τόνιζε η ίδια, και με ακλόνητη πίστη στον εαυτό της. Γιατί μην ξεχνάτε κορίτσια: τα καλά πάνε στον παράδεισο, αλλά τα κακά (αυτού του είδους) πάνε παντού…

[email protected]

Σκίτσο της Μέι Γουέστ από τον Αλ Χίρτσφελντ.

Οι καλύτερες στιγμές της Μέι Γουέστ